چرا کمالگرا می شویم ؟

پیامدهای کمال طلبی چیست ؟

در مقالات قبلی کمالگرایی را تعریف کردیم و به بررسی استانداردهای کمال گرایانه پرداختیم و گفتیم که افراد کمال گرا  از 3 استاندارد کمالگرایانه پیروی می کنند :1- کیفیت کامل  2- کمیت کامل و  3- موقعیت کامل

و در نهایت یک تست از خودمان گرفتیم که ببینیم آیا کمال گرایی در ما وجود دارد یا خیر.

در ادامه به سراغ ویژگی های افراد کمال طلب خواهیم رفت.

چه کسانی کمالگرایی دارند ؟

باید بدانیم که همه ما به نحوی درگیر کمال‌گرایی هستیم یعنی حتی اگر بهترین تربیت و بهترین ژن را هم داشته باشیم جامعه به ما اجازه نمی دهد که در حوزه هایی از زندگی خود کمال گرا نباشیم همین الان که ما با این مطلب آشنا میشویم به دو دسته تقسیم می گردیم ، افرادی که نسبت به این مسئله کمال‌گرایی فکر می‌کنند و سعی می‌کنند نسبت به آن آگاه شده و روی خودشان کار کنند و دسته دوم آنهایی که با خود می گویند ، باشد سر یک فرصت مناسب و در یک زمان بهتر روی کمالگرایی خود کار می کنم!

شما از کدام گروه  هستید ؟

لازم است از همین الان بررسی کنیم و ببینیم این همه تلاش می‌کنیم و معیارهای سختگیرانه قرار می دهیم که کار و پروژه مان و حتی زندگیمان به بهترین نحو خود باشد ،برای چیست ؟ این که اینقدر حساس هستیم که تیپ و قیافه مان عالی باشد برای چیست؟ آیا خودمان دوست داریم اینگونه باشیم یا جامعه و اطرافیان این انتظار را از ما دارند؟

ریشه های کمالگرایی

کمال گرایی ریشه در چهار چیز دارد:

1- ناامنی:

اغلب کسانی که نسبت به خود و شرایطی که در آن قرار دارند احساس امنیت می‌کنند ،کمال گرا نمی باشد این افراد به جای اینکه افکار منفی داشته باشند راجع به خودشان تصورات خوبی دارد.

۲ -والدین و مدرسه:

سیستم آموزشی و پدر و مادر هایی که از کودکان خود همواره عملکردی عالی و بی نقص توقع دارند ،میتوانند بذر  کمال گرایی را در ذهن فرزندان خود بکارند.

3 – احساس بی کفایتی

در واقع کسانی که چنین احساسی دارند دچار خود کم بینی و حقارت می شوند و دلیل آن می تواند کمبودهای واقعی یا فرضی در یک زمینه خاص باشد.

۴- نارضایتی :

وقتی از زندگی خود ناراضی باشیم ، احتمال کمال گرایی به شدت زیاد می شود ، البته این طور نیست که همه افراد کمال گرا زندگی خود را دوست نداشته باشند ،ولی کسانی که زندگی خود را دوست ندارند اغلب افرادی کمال گرا می شوند .

کمال گرایی باعث میشود که افراد اعتبار یا پیشرفته کم را قبول نداشته باشند و آنها فقط خواستار دستاوردهای بزرگ و پیروزی های کامل هستند.

اثرات کمال طلبی در زندگی

کمال طلبی به صورت های مختلفی اثرات خود را در زندگی ما نشان می دهد و می توانیم از این منظر کمال گرا ها را به دو دسته تقسیم کنیم :

کمال گرا های فعال

کمالگراهای ناتوان

1- افراد کمال گرای فعال  : 

این کمال طلبها فعال هستند ، ولی از فعالیت‌ها و دستاوردهای خود راضی نیستند ، یعنی آنها هرگز از چیزهایی که  خودشان و دیگران دارند یا کارهایی که می کنند خوشحال نمی باشند.

2- کمال گرا های ناتوان  :

این نوع کمالگراها  اجازه می دهند که ترس از شکست بر آنها غلبه کند و آنها از انجام کارهای چالش برانگیز اجتناب می‌کنند ،در نتیجه این افراد اسیر یک زندگی معمولی می شوند، فقط کارهایی را انجام می‌دهند که لازم باشد و در عین حال خیلی کم ریسک باشند، این افراد اغلب دائماً در تردید به سر می برند آیا عملکرد شان درست است یا خیر ! و دائم نگران اشتباهات احتمالی در آینده هستند.

بعضی افراد هم در حوزه های مختلف زندگی درگیر هر دو مدل کمال گرایی هستند.

اولین کاری که کمال خواهی باعث آن می شود اجتناب است، یعنی برای انجام کاری آنقدر استانداردهای بالا و فاکتورهای ایده‌آلی در نظر میگیریم که مانع حرکت ما می شود ،مثلاً وقتی قرار است وارد یک رابطه عاطفی بشویم یا کاری را شروع کنیم آنقدر معیار های سرسختانه انتخاب می کنیم ،که حرکت کردن  و در مسیر بودن واقعاً برای ما سخت می شود.

وقتی اهدافی در زندگی انتخاب کنیم که نسبت به الان ما خیلی بزرگتر است و رسیدن به آن سخت تر خواهد بود ، یا شروع نمی کنیم یا در مسیر خسته شده و نیمه کاره رها می کنیم و در واقع شکست میخوریم و به هدف نمی رسیم.

ما شکست می خوریم نه به این دلیل که توانمند نبوده‌ایم ، به این دلیل که با معیارهای سختگیرانه قدم هایی خیلی بزرگتر از توان خود برداشته‌ایم و این ایده آل گرایی افراطی اگر تداوم داشته باشد باعث شکست های پی در پی ما می شود و ما به مرور باور میکنیم که یک شکست خورده هستیم ، درست است که ما واقعاً شکست خورده ایم ولی نه چون ناتوان هستیم، بلکه چون معیارهای سرسختانه داشتیم ، ولی این باعث می شود که مانسبت به توانایی های خود شک کنیم و بیشتر و بیشتر اجتناب کنیم.

به مرور باعث می شود اینطور فکر می کنیم که هیچگاه نمی توانیم به معیارهای مان برسیم پس تصور منفی از خودمان پیدا میکنیم ، در این شرایط حتی ممکن است از خودمان بدمان بیاید.

این اجتناب آنقدر پیش می رود که گاهی مواقع ما از خودمان اجتناب می کنیم ، یعنی هر کاری می‌کنیم که با خود درونی مان روبرو نشویم و این باعث اعتیاد ما به کار ، مواد مخدر ، مشروبات الکلی ، مهمانی های مدام رفتن و پر خوری و حتی خواب میشود ، چون این اعتیاد کمک می کند برای ساعاتی هم شده خود را فراموش کنیم ، در واقع پشت تمام اعتیاد ها یک فرار است چون سخت است با بخشی از وجود خود روبرو شویم ، پس کاری میکنیم که حواسمان از خودمان پرتاب شود .

البته لزوما هر کسی که مکانیزم اجتناب را بکار میبرد کمالگرا نیست .

شاید الان برای شما این سوال پیش بیاید که راه چاره درگیر این مدل اعتیادها شدن چیست؟

و جواب این است که پرسیدن همین سوال هم می تواند به نوعی فرار باشد ، چون پاسخ واقعی نزد خود شماست . این چیزی است که شما میتوانید راهش را پیدا کنید ، چرا که من شناختی نسبت به توانایی های شما ندارم و هر کس خودش بهتر می تواند بهترین راه را انتخاب کند، البته خیلی بهتر و حتی لازم  است که یک روانشناس خبره نیز در این مسیر همراهمان باشد .

اگر هنوز فکر می‌کنیم که کمال‌طلبی چیز خوبی است و باعث رشد و حرکت ما می شود نشان از این است که هنوز کمال خواهی را نشناخته‌ایم!

پیامدهای کمال طلبی

خوب است در اینجا به ویژگی‌های منفی کمال طلبی هم اشاره‌ای داشته باشیم:

– کمال طلبی باعث اهمال کاری و اجتناب از انجام دادن کارها می شود.

– کمال طلبی باعث می شود که زمان زیادی صرف انجام یک سری کارها بکنیم.

– افراد کمال خواه از لحاظ عاطفی اغلب دچار اضطراب و نگرانی هستند و بیشتر از دیگران دچار افسردگی می‌شوند.

– کمال خواهی باعث می شود که در زمینه هایی تمرکز و فعالیت فرد محدود شود.

– کمال طلبی منجر به نشخوارهای ذهنی می شود ،یعنی حالتی که فرد دائماً به کارهایی که کرده و حرف هایی که می زنند فکر می کند.

–کمال طلبی می‌تواند منجر به انزوای اجتماعی نیز بشود ، افراد کمال گرا در اغلب موارد برای دیگران هم معیار های سطح بالایی در نظر می گیرند ، بنابراین سطح روابط شان با افراد محدود می‌شود و در برخورد با دیگران ممکن است خیلی زود سرخورده و آزرده شوند ، فرد کمال طلب تصور می‌کند که دیگران نیز همیشه انتظارات زیادی از او دارد.

– تکرار و چک کردن اعمالی که انجام می دهیم از ویژگی های بارز افراد کمالخواه است ، مثلاً اگر قرار باشد پیامی برای کسی ارسال کنیم ، چندین بار آن را نوشته و ویرایش میکنیم و پس از ارسال نیز ممکن است بارها آن را بخوانیم تا از فرستاده شدن قطعی پیاممان خیالمان راحت شود .

کلام آخر

در این مقاله  به ریشه هاو اثرات و پیامدهای کمال طلبی پرداختیم ، در مقاله بعدی به راه کارهایی برای رفع و مدیریت آن می پردازیم .